Tin tức

Phân su của trẻ sơ sinh: Những điều có thể bạn chưa biết

Phân su trẻ sơ sinh là chất nhầy màu đen được em bé bài tiết ra ngoài trong những ngày đầu tiên khi hình thành. Mặc dù chăm sóc con lớn nhanh mỗi ngày nhưng có khá nhiều mẹ không biết phân su của bé đã xuất hiện từ khi nào và công dụng của phân su ra sao? Hãy cùng Care With Love tìm hiểu về vấn đề ngày trong bài viết sau đây.

Mục lục

Tác dụng của phân su là gì?

Nhiều bà mẹ nghĩ rằng phân su có thể đào thải ra ngoài khi bé chào đời nhưng thực tế phân su của thai nhi đã được hình thành sẵn trong tử cung, khi thai nhi bước sang tuần thứ 2 của thai kỳ thì sẽ bắt đầu biết nuốt nước ối trong cơ thể mẹ. Nó đi vào ruột non của thai nhi và chất cặn bã còn lại trong ruột già, nơi nó tích tụ lâu ngày và tạo thành một chất nhầy dính gọi là phân su.

Phân su trẻ sơ sinh được hình thành từ trong tử cung và trẻ đại tiện đưa phân su ra ngoài khi ra đời

Sau khi ra đời, em bé sẽ đi ngoài để đưa phân su ra ngoài, sau khoảng 5 ngày thì phân bé có màu vàng bình thường. Đây là hiện tượng sinh lý hoàn toàn bình thường của các bé. Tuy nhiên, nếu trẻ không đi ngoài phân su trong ngày đầu tiên thì đây là dấu hiệu bất thường và cần báo cho bác sĩ để được thăm khám kịp thời, phòng ngừa các bệnh xơ nang, tuyến giáp, tắc ruột,… Tác dụng của việc đi tiêu phân su các bà mẹ theo dõi sức khỏe của em bé tốt hơn trong khi sinh.

Xem thêm: Bật mí cách massage bụng bầu an toàn đúng kỹ thuật tại nhà

Quá trình hình thành và tác dụng của phân su trẻ sơ sinh

Phân su trẻ sơ sinh hình thành như thế nào?

Sau khi sinh, ruột của mỗi em bé chứa khoảng 60 đến 150 g phân su nhớt. Các thành phần chính là nitơ, chất béo, cặn bã trong ruột được loại bỏ bằng quá trình tiêu hóa nước ối và tế bào biểu bì, và mucopolysacarit. Khoảng 8 đến 10 giờ sau khi sinh, phân su được thải ra ngoài và có màu xanh đậm hoặc đen sẫm. Sau 3-5 ngày, phân của bé sẽ chuyển sang màu vàng khi bé đã bú đủ sữa.

Thai nhi có thể đi tiểu trực tiếp từ tử cung ngay từ tám tuần tuổi. Tại thời điểm này, thai nhi nuốt nước ối và thải chất lỏng ra ngoài. Quá trình này vẫn tiếp diễn cho đến khi sinh nở nhưng khác với phân su, nước tiểu hoàn toàn vô trùng nên không ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai nhi nên mẹ không cần quá lo lắng.

Còn phân su của thai nhi thì tích tụ dần từ tuần thai thứ 24, khi quá trình nuốt nước ối thành thục, quá trình thoái hóa tế bào và hoạt động của thai nhi trong hệ tiêu hóa bắt đầu, nhưng phân su từ trong tử cung, chỉ xuất hiện khi bé đầu lòng đại tiện khi mới sinh. Đây có thể là màu đen đậm hoặc xanh đậm.

Phân su trẻ sơ sinh chính là nước ối trẻ nuốt khi còn ở trong bụng mẹ

Về mặt lý thuyết, thai nhi sẽ không đi ngoài khi còn trong bụng mẹ. Dẫu vậy, sẽ có khoảng 12% thai nhi không giữ lại được phân su trong ruột cho đến ngày chào đời mà sẽ thải phân su ra nước ối. Màu của phân su sẽ làm cho nước ối có màu xanh hoặc màu hơi vàng.

Đối với trường hợp, thai nhi đi ngoài phân su trong bụng mẹ xảy ra khi bé quá ngày dự sinh và hệ tiêu hóa đã trưởng thành. Mặc dù không gây nguy hiểm cho cho sức khỏe của thai nhi, nhưng nếu chưa đến ngày dự sinh mà bé đã đào thải phân su thì mẹ cần chú ý bởi có thể liên quan đến các vấn đề như thiếu oxy, dây rốn bị chèn ép, chuyển dạ khó,…

Phân su có tác dụng gì?

Khoảng 24 giờ sau khi sinh, trẻ đi ra phân đặc, màu đen hoặc xanh đậm, không mùi, dính được gọi là phân su. Đây cũng là dấu hiệu để mẹ nhận biết đường ruột của bé đang bắt đầu hoạt động.

Nếu ngày đầu tiên bé không đi phân su và sau khoảng 5 ngày mà phân của bé vẫn có màu như phân su thì đây có thể coi là dấu hiệu bất thường và cần được đưa đi kiểm tra ngay. Ba mẹ nên thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ để nhanh chóng phát hiện những bất thường.

Xem thêm: Massage bầu chăm sóc toàn diện hiệu quả mà bạn chưa biết

Một số bệnh lý phân su thường gặp ở trẻ sơ sinh

Hít phân su

Khi tìm hiểu về phân su của thai nhi, ngoài việc biết màu sắc của phân su, thời điểm hình thành và tác dụng của phân su, thì có một vấn đề mà các mẹ cũng phải lưu ý. Đó là hội chứng hít phân su.

Đây là một dạng suy hô hấp với các em bé sinh ra trong nước ối có phân su. Hội chứng hít phân su có thể xảy ra trước, trong hoặc sau khi sinh, là kết quả của việc em bé hút phải nước ối có chứa phân su, làm tắc nghẽn đường thở.

Khi còn trong bụng mẹ, phổi của thai nhi luôn chứa đầy nước ối nên bất kỳ phân su nào trong phổi của bé cũng sẽ đi qua khí quản. Khi quá trình chuyển dạ bắt đầu và em bé bị thiếu oxy trong một thời gian dài, nó sẽ trở nên khó thở, gây tắc nghẽn đường thở.

Trong trường hợp này, em bé dễ bị rối loạn trao đổi khí ở phổi hoặc suy hô hấp. Đặc biệt, kích ứng hóa học của phân su có thể gây nhiễm trùng, viêm phổi và vô hiệu hóa chất hoạt động bề mặt, làm rối loạn quá trình trao đổi khí và có khả năng dẫn đến suy hô hấp nặng ở trẻ.

Khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc hội chứng hít phân su và 50% trong số đó phải thở máy. Thai nhi mắc hội chứng này, có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh, nhiễm trùng thai nhi, viêm phổi, v.v…

Hội chứng hít phân su chủ yếu có nguy cơ đối với thai nhi lớn hơn hoặc đủ tháng. Thai phụ có thể đến bác sĩ theo dõi ngay khi nhận thấy nước ối có màu bất thường hoặc nước ối đục để chẩn đoán kịp thời hội chứng này, các trường hợp được bác sĩ nhận biết và điều trị ngay, rất hiếm gặp biến chứng.

Trẻ sơ sinh mắc hội chứng hít phân su có thể có các triệu chứng sau:

Thở ngắt quãng
Da nhợt nhạt
Ngực to bất thường
Chỉ số apgar thấp
Bé thở nhanh
Thở nặng nề, rên rỉ

Cách tốt nhất để ngăn ngừa hội chứng này là không cho thai nhi đi phân su trong bụng mẹ. Theo dõi tiến trình của bạn từ tuần thứ 37 của thai kỳ đến ngày dự sinh. Nếu thấy nước ối có màu xanh hoặc vàng, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay.

Xem thêm: Học massage đơn giản và chuyên nghiệp cho người mới bắt đầu

Tắc ruột phân su

Tắc ruột do phân su được coi là triệu chứng sớm của bệnh xơ nang. Do tụy bị xơ nên phân su dày và bám vào niêm mạc đại tràng gây tắc ruột. Do hiện tượng này xảy ra trong tử cung nên ruột có xu hướng xoắn lại và vỡ ra trong khung chậu của mẹ trước khi sinh, gây viêm phúc mạc.

Quan sát màu phân su của bé để biết tình trạng sức khỏe và kịp thời xử lý

Sau khi sinh, trẻ sơ sinh có thể chậm đi ngoài phân su, chướng bụng, nôn trớ… Biến chứng nhiễm trùng, có thể là triệu chứng ngộ độc. Trong trường hợp này, việc điều trị nên bao gồm cắt bỏ đoạn ruột bị tắc, chống nhiễm trùng, phục hồi lưu lượng máu và bổ sung tinh chất cho tuyến tụy ngoài cơ thể. Tiên lượng tương đối nghiệt ngã.

Trường hợp phân su bị tắc ở phần ruột non được gọi là hồi tràng, trẻ thường có triệu chứng như chướng bụng, nôn ra dịch xanh, không có phân su. Để chẩn đoán, các bác sĩ chụp X-quang bụng xem có phân su trong ruột của trẻ hay không.

Nếu xác định trẻ bị tắc ruột do phân su, bác sĩ sẽ nuôi cơ thể trẻ qua đường truyền tĩnh mạch. Một ống nhỏ cũng sẽ được đưa qua mũi xuống dạ dày để loại bỏ chất lỏng và khí dư thừa. Trẻ cũng được dùng thuốc để giúp loại bỏ phân su. Nếu quy trình này không thành công, các bác sĩ sẽ tiến hành mở thông ruột kết để loại bỏ tắc nghẽn. Cha mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện nếu phát hiện trẻ có những biểu hiện sau phẫu thuật:

Sốt trên 38 độ C.
Đi tiểu ít.
Không bú được và nôn trớ.
Sưng tấy và chảy máu chỗ rạch.

Xem thêm: Thời gian rụng rốn của trẻ – Một số dấu hiệu mẹ cần lưu ý

Một số bệnh lý khác

Teo ruột non

Dị tật bẩm sinh này làm mất tính liên tục của ruột, điều này khiến trẻ thường gặp các triệu chứng như: Chậm tiêu phân su, chướng bụng, nôn trớ, không đi được phân su dù đã đặt ống thông hậu môn,…

Nút nhầy phân su

Sự tắc nghẽn phân su của đại tràng làm xuất hiện nút nhầy và làm chậm quá trình bài tiết phân su.

Trẻ được điều trị bằng cách luồn ống hậu môn để lấy nút nhầy ra ngoài.

Hirschsprung

Nói một cách đơn giản, đó là tình trạng thiếu hụt tế bào thần kinh cơ đại tràng ở trẻ em, khiến cho đại tràng giãn ra và gây tắc đại tràng. Một khối phình hình thành ở chỗ tắc ruột khiến bụng trẻ chướng lên và nhu động ruột trở nên bất thường.

Các dấu hiệu để nhận biết trẻ sơ sinh bị Hirschsprung bao gồm không đi ngoài phân su trong hơn 24 giờ, đầy bụng, mất nước và nôn nhiều. Điều trị can thiệp ở trẻ em bằng cách cắt bỏ một phần nốt của đại tràng.

Nhìn chung, hội chứng liên quan đến phân su ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Vì vậy, mẹ nên theo dõi tình trạng tiêu hóa của bé ngay từ những ngày đầu tiên để phát hiện những bất thường và báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý tốt nhất, tạo nền tảng vững chắc và đảm bảo các điều kiện cho sự phát triển sau này.

Xem thêm: Hướng dẫn cách tắm bé sơ sinh đơn giản ngay tại nhà

Phân ở trẻ sơ sinh như thế nào là tốt?

Phân của trẻ sơ sinh trong vài ngày đầu đời là một điều gì đó rất đặc biệt. Phân lúc này được gọi là phân su, có màu đen hoặc xanh đen và dính. Các mẹ yên tâm vì điều này cho thấy hệ tiêu hóa của bé đang hoạt động tốt. Khi hết phân su, phân bé chuyển sang màu vàng xanh. Nếu phân của bé có màu đỏ, đen hoặc trắng đục, cha mẹ nên đưa bé đi khám.

Phân của trẻ bú mẹ hoàn toàn có màu vàng hoặc hơi xanh và hơi lỏng, trong phân có lốm đốm các hạt trắng. Độ đặc của phân có thể thay đổi (cứng lại) cho đến khi bé bắt đầu ăn dặm. Nếu bé bú bình, phân thường có màu vàng nâu. Trẻ bú sữa công thức đi tiểu ít hơn một đến hai lần và phân đặc hơn, cứng hơn so với trẻ bú mẹ.

Cho dù bé bú mẹ hay bú bình, dấu hiệu phân cứng và khô có thể cho thấy bé không được cung cấp đủ nước hoặc bị mất nước, chẳng hạn như sốt hoặc ốm. Khi ăn dặm, phân cứng chứng tỏ bé ăn quá nhiều thức ăn gây táo bón (ngũ cốc hoặc sữa) trước khi hệ tiêu hóa chưa đủ trưởng thành để xử lý (cũng có khả năng xảy ra, chỉ dùng cho trẻ trên 12 tháng tuổi).

Xem thêm: TOP 5 kem chống rạn da cho bà bầu tốt nhất hiện nay

Tần suất đại tiện của em bé sơ sinh

Tần suất đại tiện của mỗi bé sơ sinh rất khác nhau. Một số bé đi tiểu ngay sau khi bú. Đây là một phản xạ dạ dày trong đó hệ thống tiêu hóa hoạt động khi dạ dày đầy. Khi trẻ ăn nhiều hơn và lớn hơn, số lần đi tiêu có thể giảm trong tương lai.

Khi được 3 đến 6 tuần tuổi, một số trẻ bú sữa mẹ chỉ đi tiêu một lần một tuần, điều này vẫn bình thường. Nguyên nhân của việc này là do sữa mẹ loại bỏ rất ít chất thải rắn từ hệ thống tiêu hóa của bé. Vì vậy, nếu phân của trẻ vẫn mềm, trẻ tăng cân đều và sức khỏe bình thường thì không được coi là táo bón.

Trẻ bú bình thường đi tiêu một hoặc nhiều lần mỗi ngày. Cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn nếu trẻ đi tiêu ít hoặc phải rặn khi đi tiêu.

Xem thêm: Hướng dẫn đến mẹ cách cho con bú giúp bé khỏe mẹ an tâm

Một số lưu ý cần biết về phân su của trẻ sơ sinh

Đôi khi, phân của trẻ có thể thay đổi về màu sắc và kết cấu. Tiêu hóa chậm do thức ăn lâu tiêu có thể làm phân có màu xanh, hoặc cho trẻ uống bổ sung sắt có thể làm phân có màu nâu sẫm, bên ngoài có thể xuất hiện vệt máu. Tuy nhiên, nếu bé 10 tháng tuổi hay bất kỳ độ tuổi nào đi ngoài ra phân có máu, chất nhầy hoặc nước thì cha mẹ nên đưa bé đi khám ngay.

Phân của trẻ mềm và hơi lỏng khiến cha mẹ khó xác định con mình có bị tiêu chảy nhẹ hay không.

Các dấu hiệu cảnh báo tiêu chảy ở trẻ bao gồm:

Tần suất đi tiêu tăng đột ngột (nhiều hơn một lần đi tiêu trong mỗi bữa ăn) và phân lỏng bất thường.
Tiêu chảy có thể do trẻ thay đổi chế độ ăn uống hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng đường ruột.
Nếu trẻ bị tiêu chảy kèm theo sốt, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay.
Nếu bé trên 2 tháng tuổi bị tiêu chảy và sốt hơn một ngày, cha mẹ nên kiểm tra lượng nước tiểu và nhiệt độ trực tràng của bé trước khi đưa đến bác sĩ.

Cha mẹ nên thường xuyên kiểm tra tình trạng đại tiện, nhiệt độ cơ thể, các triệu chứng ngoài da… của trẻ để sớm nhận biết những biểu hiện bất thường trên khuôn mặt của trẻ và đưa ngay đến cơ sở y tế.

Cha mẹ nên bổ sung cho em bé các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các khoáng vi lượng thiết yếu và các vitamin như kẽm, crom, selen, vitamin B để đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Đồng thời, các vitamin thiết yếu này hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hấp thu dưỡng chất, giảm tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Các vấn đề về phân su trẻ sơ sinh cần được bố mẹ qua tâm và nắm kỹ để biết tình trạng của trẻ, đồng thời có những xử lý nếu có một vài vấn đề quan trọng. Bài viết trên là những thông tin chi tiết nhất về phân su ở trẻ sơ sinh. Hy vọng bố mẹ sẽ có những thông tin bổ ích trong quá trình chăm sóc con.

Nếu mẹ đang tìm kiếm dịch vụ chăm sóc bé sơ sinh, có thể dùng ngay dịch vụ chăm sóc bé của Care With Love. Quy trình chuẩn y khoa, bé cứng cáp ngay từ trong tháng. Hơn hết, dịch vụ giúp mẹ tự tin trên hành trình làm mẹ. Mức chi phí dịch vụ hợp lý vừa túi tiền với mọi gia đình. Mọi thắc mắc và cần tư vấn về dịch vụ, vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới.

————————

Care With Love